Teorik olarak faiz indirimi sonucu olarak sıcak para çıkışı meydana gelir. Yine bu çıkışın ardından döviz kurunda bir yükselme görülmektedir. Döviz kurunun yükselmesi ile birlikte ihracatta bir artış , ithalatta ise azalış meydana gelecektir. Dolayısıyla net ihracat artacaktır. Ancak ihracatı etkileyen kalemlerden biri de yabancıların gelirleridir. Küresel finansal krizin sonucu olarak gerçek ve tüzel kişiliklerin gelirindeki azalmayla birlikte ihracatta yeterli artış meydana gelmemektedir. Bu arada bu kişilerin yastık altında tuttukları para sayesinde yani tüketim harcamalarında ki azalma sayesinde enflasyon oranında bir düşüş meydana gelmekte öngörülere göre bu gidişat doğrultusunda enflasyondaki düşüş devam edecektir. Bu durumda öneri olarak IMF’in isteği olan KDV artışının aksine KDV hatta sigorta primleri dahil vergilerde indirime gidildiği zaman işsizlik azalır bu arada ekonomi canlanır ve tüketim harcamalarının artışıyla birlikte firmaların gelirleri artar.
Faiz indiriminin bir diğer etkisi olarak, yüksek faiz nedeniyle ülkeye giren sıcak para sürekli cari açığı arttırıcı etki yapıyordu. Faiz indirimi sayesinde bu açıktaki artış daha az olacaktır. Ancak faiz indirimi olarak yine teorik olarak yatırımların artacağı beklenmektedir. Küresel krizin etkileri yine burada da görülmekte ve kredi talebinde herhangi bir artış gözlenmemektedir. Kredi talebindeki artış yatırımları arttıracak , gelir artacak , enflasyon artacak ve büyüme oranları yine bu doğrultuda artış gösterecektir.
Yıl sonu itibari ile dolar kurunun 1.90 ‘a çıkacağını öngörenlerde var , 1.43’e düşeceğini öngörenlerde. Merkez bankasının bu şekilde faiz indirimine devam etmesi doların ya bu seviyede kalmasına devam edeceğini yada bir miktar yükselebileceğini söyleyebiliriz.
Bu arada ABD ile AB’nin kendi aralarındaki yarış dolar ve avroda genel olarak değer kaybına neden oluyor ve altına olan talepteki artış dolayısıyla altında çok yüksek bir değer artışı gözleniyor.
Bunların ışığında Petrol fiyatlarında müthiş bir düşüş yaşanmakta. 145 dolardan 35 dolara düşen petrol yerini ikamesi olarak kullanılabilen doğal gaza bıraktı. Doğal gaz fiyatlarındaki artış gözleri Ortadoğu’nun bir kısmı ve Orta Asya’ya çevirdi. Bu gidişat Afganistan’a giren ABD’nin Obama döneminde de bu Orta Asya’yı kontrol amacıyla Afganistan’da asker sayısını arttıracağı öngörülerini birlikte getiriyor. Hatta Azerbaycan, Kırgızistan, Kazakistan gibi Türk ülkeleri de ABD’nin iştahını kabartmakta ve ileriki günlerde bir patlak vereceği de beklenmektedir.
Faiz indirimi para politikası araçlarından birisidir. Yukarıda da anlattığımız gibi faiz indiriminin (para politikasının) bugünkü krizden çıkmak için bir fayda sağlamadığı görülmektedir. Bir diğer etkili politika da kamu harcamalarının artışı politikasıdır. Kamu harcamaları politikasın etkisi yardım yapmaktan ziyade işsizlik oranını azaltıcı yönde yapılırsa çok daha faydalı olacağı kanaatindeyim. Atalarımızın sözünü örnek alırsak “balık vermek yerine balık tutmayı öğret” gibi yardımlar kısa vadede fayda sağlayacağından dolayı bu harcanan paralar yatırım harcaması olarak kullanılırsa bir çok kişi evine sürekli olarak ekmek götürecektir.
Yusuf Girayalp ATAN
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder